Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety, któremu – nie ulega wątpliwości – towarzyszy wiele emocji. Choć czas oczekiwania na narodziny maluszka zwykle wypełniony jest radością, może wiązać się również z wieloma wyzwaniami. Wybór miejsca i sposobu porodu czy decyzja, który lekarz poprowadzi ciążę to tylko niektóre dylematy przyszłej mamy. Nie każda kobieta przygotowująca się do porodu wie, że może skorzystać również z opieki położnej od początku do końca trwania ciąży. Na czym zatem polega taka opieka?
Czy opieka położnej jest tym samym, co opieka lekarza ginekologa?
Każda mama, która spodziewa się dziecka, potrzebuje szczególnej opieki nad zdrowiem zarówno swoim, jak i maluszka. W tym celu ciężarna zwykle zwraca się do lekarza ginekologa – warto jednak, by wiedziała, że może skorzystać również z opieki położnej. Położna, która posiada odpowiednie kwalifikacje, ma bowiem pełne kompetencje do pełnienia nadzoru nad przebiegiem ciąży, może przyjmować poród, a także troszczyć się o kobietę i nowo narodzone dziecko. Wcześniej świadczenia te były wykonywane tylko odpłatnie, a położna nie mogła kierować na badania diagnostyczne, takie jak badanie moczu czy morfologia krwi. Od 2017 r. położna, tak samo jak lekarz ginekolog, ma pełne kompetencje do rozpoznania ciąży, zakładania karty ciąży, pobierania materiału do badań czy badań fizykalnych. Posiada również uprawnienia do analizy badań laboratoryjnych czy przygotowania planu porodu i kierowania na konsultacje do specjalistów (w tym ginekologa). Jeśli położna dysponuje odpowiednimi kwalifikacjami i sprzętem, może również wykonywać badania ultrasonograficzne (USG) – jednak procedura ta zwykle realizowana jest przez lekarza ginekologa, u którego kobieta musi odbyć 3 konsultacje w trakcie trwania ciąży. Warto wiedzieć, że cały przebieg prowadzenia ciąży nie różni się od tego, który nadzorowany jest przez ginekologa – choć zawsze wtedy, kiedy sytuacja tego wymaga, opiekę nad ciężarną przejmuje lekarz.
Co jeszcze warto wiedzieć o prowadzeniu ciąży przez położną?
Zgodnie z aktualnym standardem opieki okołoporodowej pierwsza wizyta u położnej powinna odbyć się do 10. tygodnia trwania ciąży. Przez cały dalszy okres – aż do 40. tygodnia – kobieta ma w planie jeszcze 7 wizyt, natomiast po 41. tygodniu może zostać skierowana do szpitala. Bez względu na to, kto sprawuje opiekę nad przyszłą mamą, osoba ta powinna dwukrotnie zlecić wykonanie badania przesiewowego dotyczącego ryzyka wystąpienia depresji w ciąży. Zarówno lekarz, jak i położna są zobowiązani do zlecania dodatkowych badań lub skierowań do odpowiednich ośrodków w sytuacji, jeśli istnieją wątpliwości odnośnie stanu zdrowia kobiety lub dziecka. Każda podejmowana decyzja powinna być szczegółowo omawiana i rejestrowana na karcie pacjenta w dokumentacji medycznej. To, co istotne – osoba sprawująca opiekę zawsze powinna wyjaśniać wszystkie obawy i wątpliwości, które pojawią się w głowie ciężarnej.
Mamy mają prawo
W trakcie planowania ciąży i porodu każda przyszła mama wraz z lekarzem lub położną może stworzyć osobisty plan opieki okołoporodowej. Kobieta ma prawo do określonych oczekiwań zarówno w trakcie trwania ciąży, jak i tych dotyczących porodu. Plan opieki prenatalnej zawiera kalendarz wizyt, wszystkich nadchodzących świadczeń i badań medycznych, obejmuje również miejsce porodu oraz procedury, które mogą czekać kobietę w momencie, kiedy maluszek będzie przychodzić na świat. Jest to dokument o mocy prawnej (będący elementem dokumentacji medycznej), który warto omówić odpowiednio wcześnie. Jeśli wszystko będzie przebiegać prawidłowo, każda mama może oczekiwać, aby plan był w pełni respektowany przez personel medyczny. Jeśli stan zdrowia lub kwestie organizacyjne uniemożliwiają wypełnienie planu, kobieta powinna otrzymać informację zwrotną, dzięki której będzie wiedziała, jakie działania i decyzje może podjąć. |
Położna środowiskowa
Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży położna (tak samo jak lekarz ginekolog) powinna skierować kobietę do położnej podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Osoba ta zajmie się mamą i maluszkiem po porodzie i powrocie do domu. Dokonując wyboru, warto pamiętać, że nie musi to być położna z pobliskiej przychodni rodzinnej – najlepiej, jakby była to osoba z „polecenia”. Pierwsze tygodnie po porodzie nie zawsze należą do najłatwiejszych, dlatego indywidualna opieka położnej może okazać się nieoceniona i stanowić dodatkowe wsparcie w codziennych obowiązkach nad dzieckiem.
Wsparcie dla przyszłej mamy
Okres oczekiwana na dziecko to czas, w którym przyszła mama poszukuje rzetelnych informacji zarówno na temat porodu, jak również tych dotyczących zalecanej diety w trakcie ciąży, karmienia piersią czy zasad właściwego żywienia dziecka. Pisane przez ekspertów poradniki w przystępnej formie, które zawierają sprawdzone informacje na temat najbardziej nurtujących zagadnień, można znaleźć na stronie edukacyjnego programu www.1000dni.pl.
Konsultacja merytoryczna: Anna Majda-Sandomierska, położna i instruktorka szkoły rodzenia, www.poloznamama.pl